Kongres „Zmiana edukacji” – relacja

W dniach 15-16 kwietnia 2021 r. uczestniczyłyśmy w kongresie „Zmiana edukacji” zorganizowanym w formule online przez Fundację Zaawansowanych Technologii https://www.zmianaedukacji.pl/wydarzenia. Prelekcje i debaty poruszały bardzo ważne, aktualne tematy dotyczące obecnej sytuacji w szkole.

Kongres rozpoczął się od refleksji Jarosława Szulskiego w wystąpieniu pt. „Ile ról kryje zawód nauczyciela: współczesnego i sprzed kilku dekad?” a zakończył webinarium „Jak odzyskać uczniów utraconych podczas pandemii” Krzysztofa Sarzały – pedagoga, koordynatora Centrum Pomocy Dzieciom Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę w Gdańsku. Pomiędzy tymi wystąpieniami miały miejsce dwie debaty, jedna prowadzona przez Justynę Suchecką, dziennikarkę na co dzień zajmującą się edukacją, autorkę książki „Young Power”. Rozmawiała ona z Anną Dęboń ze Stowarzyszenia Do!pamina.Lab, Łukaszem Korzeniowskim – Prezesem Zarządu Stowarzyszenia Umarłych Statutów, Marzeną Żylińską, neurodydaktykiem i twórczynią ruchu “Budzących się szkół” oraz Agnieszką Jankowiak-Maik, jedną z inicjatorek Narad Obywatelskich o Edukacji. Tematem debaty byli “Zmieniacze edukacji” – oddolne ruchy nauczycieli, rodziców i uczniów, próbujące zmieniać sposób myślenia o szkole. W kolejnej debacie prowadzący Przemek Staroń – Nauczyciel Roku 2018 zapytał swoich gości Ewę Radanowicz, Krzysztofa Sarzałę oraz Tomasza Tokarza o to, na czym się skupić po powrocie do nauki stacjonarnej. Pierwszy dzień kongresu zakończyła bardzo ciekawa prezentacja i rozmowa z dyrektorem szkoły z Estonii, Toomasem Mittem.

Na następny dzień złożyło się 9 webinariów, w 3 równoległych sesjach. Były one także próbą odpowiedzi na kluczowe dla edukacji tematy: co jest najważniejsze w nauczaniu różnych przedmiotów i czego nie możemy przegapić w pracy uczniem. Podzielone były na bloki tematyczne:

1. Trudne tematy.
2. Wskazówki dla przedmiotowców.
3. Inspiracje z innych krajów.

W tym trzecim bloku można było dowiedzieć się o specyfice szkoły fińskiej, japońskiej czy szkoły w Izraelu. W bloku przedmiotowym webinaria zostały poświęcone nauce określonych przedmiotów i umiejętności: nauce matematyki, biologii, języka polskiego i wychowania fizycznego, przygotowaniu do egzaminu ósmoklasisty i matury. Motywem przewodnim trzeciego bloku był trudny powrót do szkoły stacjonarnej.

Wysłuchałyśmy z uwagą większości wystąpień i każdemu z nich należałoby się szczegółowe sprawozdanie. Poniżej nasze osobiste refleksje:

Justyna: „Największe wrażenie na mnie wywarło wystąpienie Jarosława Szulskiego, pełne smutnych obserwacji dotyczących szkoły zarówno obecnej, jak i tej, którą pamiętamy z przeszłości. Autor książki „Nauczyciel z Polski”, a także wcześniej wydanych książek o szkole „Zdarza się” i „Sor” wiele uwagi poświęcił temu, jak dzisiaj uczą się młodzi i dorośli (uczenie się online niezależne od szkoły, uczenie się tego, czego samemu chce się zgłębić, uczenie się w sieciach ludzi o podobnych zainteresowaniach, uczenie się od siebie nawzajem) i jakie w związku z tym mogą być role nauczyciela we współczesnej szkole. Według pisarza mniej ważna jest dziś rola nauczyciela jako specjalisty czy przywódcy, ważniejsze by nauczyciel był towarzyszem i przyjacielem, takim ważnym dobrym dorosłym w życiu młodego człowieka, jego rola może sprowadzać się czasem do bycia jedynie „telefonistą”, co Szulski rozumie, jako empatyczną postawę słuchacza, osoby, która wysłucha, zrozumie i ewentualnie wskaże możliwe rozwiązania. Z tą rolą nauczyciela powiązałabym też to, o czym mówił Krzysztof Sarzała, zwracając uwagę na obecną trudną sytuację uczniów (a często też rodziców i nauczycieli) w sytuacji przedłużającego się nauczania zdalnego. Pan Krzysztof zastanawiał się nad tym, gdzie są ci uczniowie, których często nie ma na lekcjach, nie tyle w sensie nieobecności, ale braku zaangażowania w naukę. Co się z nimi dzieje? Czy są pogrążeni w swoich intymnych „kapsułach smutku”, na pustkowiu nudy, przed lustrem, zmuszeni przyglądać się sobie samym i nie mogąc oglądać się w oczach innych, pod kołdrą, w piżamie, zniechęceni czy przerażeni, w odmiennych stanach świadomości, w wirtualu – grach, życiu towarzyskim, skrolowaniu instagrama i facebooka, a może w matni, uwięzieni w złych domach, narażeni na konflikty, napięcia i przemoc? Na co zwracać uwagę już teraz i po powrocie uczniów do szkoły, jak już teraz przygotować siebie i uczniów na trudny powrót do odmiennej przecież sytuacji. Jak odzyskać uczniów, jak pomóc uczniom odzyskać samych siebie.”

Dorota: „W czasie kongresu uczestniczyłam w dyskusjach na czacie. Można tam było na bieżąco dzielić się swoimi refleksjami, opiniami, pomysłami, sprawdzonymi rozwiązaniami. Prelegenci odnosili się do pytań i komentarzy na bieżąco i odpowiadali na wszystkie zadane pytania. Ponieważ poruszali zagadnienia bardzo istotne, szczególnie w dobie pandemii m. in.: motywacja, cele, plan i zdalna praca z uczniem, praktyczne rozwiązania, również ze szkół z innych krajów, dyskusja na czacie była też niezwykle ożywiona i pogłębiona o cenne refleksje uczestników. Prelekcje i debaty prowadzili praktycy, ludzie z pasją, którym na sercu leży dobro edukacji i polskiej szkoły. Te dwudniowe spotkania dały dużą porcję praktycznej wiedzy, dobrej energii i motywacji. Było to miejsce spotkania ludzi, którzy widzą potrzebę zmian  polskiej szkole i co najważniejsze przedstawiali konkretne rozwiązania.”

Niestety kongres zorganizowany był podczas godzin pracy szkoły, co nie pozwoliło wszystkim zainteresowanym nauczycielom na udział w czasie rzeczywistym, jednak organizatorzy obiecali, że udostępnią wszystkie wystąpienia na kanale YouTube. Polecamy serdecznie obejrzenie wystąpień i zachęcamy do refleksji wokół najważniejszych pytań, które padały w czasie kongresu: Jak zaopiekować się uczniami po powrocie do szkoły? Na co zwrócić uwagę? Jak sprawić, żeby to szkoła stała się miejscem gdzie młodzież odzyska równowagę i powróci na uczniowskie i życiowe tory?

Justyna Bober i Dorota Koncewicz