W dziale „Zainspiruj się” rozpoczynamy prezentacje działań innowacyjnych podejmowanych przez szkoły w naszym regionie. Na początek „mocne uderzenie” – relacja z udziału Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Bakałarza w Bakałarzewie w ogólnopolskim projekcie „Szkoła dla innowatora” i efekty, jakie uczniom, nauczycielom oraz szkole przyniosła dwuletnia praca. Justyna Bober przedstawia projekt oraz opinie i refleksje osób najbardziej zaangażowanych w jego realizację – dyrektora, wicedyrektora, jednej z nauczycielek. Zapraszamy do zapoznania się z tą ciekawą relacją. Justyna Bober – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Zajmuje się wykorzystaniem TIK w nauczaniu, zwłaszcza języka polskiego i angielskiego, zastosowaniem elementów neurodydaktyki oraz sposobami motywowania uczniów do pracy. Tłumaczyła z języka angielskiego materiały zamieszczane na portalu Khan Academy. Justyna Bober – Szkoła Podstawowa w Bakałarzewie z tytułem Szkoły dla innowatora Pobierz artykuł

Wrzesień w Polsce jest miesiącem bolesnych wspomnień o „czwartym rozbiorze Polski”, dokonanym przez Niemców i Sowietów. O ile o męczeństwie Polaków zadanym przez Niemców głośno mówiono i pisano od lat 40. XX wieku, o tyle o tym, co po 17 września 1939 roku robili Sowieci z mieszkańcami terenów wschodnich, w PRL milczano. W artykule „Polski Sybir” dr Jarosław Schabieński kreśli losy polskich Sybiraków oraz przypomina, że winniśmy im pamięć. Zachęcamy do lektury i budowania świadomości „polskiego Sybiru” u uczniów. Jarosław Schabieński – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach; doktor nauk humanistycznych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; rzeczoznawca do spraw podręczników szkolnych do kształcenia ogólnego Ministerstwa Edukacji i Nauki, autor i współautor kilkunastu pozycji metodycznych z historii oraz z wiedzy o społeczeństwie i samorządności uczniowskiej, a także książek oraz artykułów z historii XX wieku Polski północno-wschodniej. W 2017 roku otrzymał tytuł honorowy profesora oświaty. dr Jarosław Schabieński – Polski Sybir Pobierz artykuł

W preambule podstawy programowej dla szkoły podstawowej mamy wskazania, by realizując treści programowe poszczególnych przedmiotów, stosować metodę projektu. Czytamy tam też, że: „Projekty swoim zakresem mogą obejmować jeden lub więcej przedmiotów”. Janette Olszewska wybrała tę drugą możliwość i opracowała projekt międzyprzedmiotowy dla uczniów i dzieci przedszkolnych dotyczący wody. Pracując tą metodą zrealizowano wybrane treści wielu przedmiotów, a prezentacja efektów stała się szkolnym wydarzeniem z okazji „Światowego Dnia Wody”. Projekt „Woda – życie w naszych rękach” prezentujemy i zachęcamy do zapoznania się oraz zainspirowania. Janette Magdalena Olszewska – nauczycielka języka angielskiego i rosyjskiego oraz opiekun Samorządu Uczniowskiego w Szkole Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Wiżajnach. Stale szuka nowych i ciekawych pomysłów na pracę z dziećmi i młodzieżą. W pracy bardzo chętnie i często wykorzystuje technologie informacyjno-komunikacyjne. Janette Magdalena Olszewska – „Woda – życie w naszych rękach”. Projekt międzyprzedmiotowy w Szkole Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Wiżajnach Pobierz artykuł

Sztuka, sport, wychowanie. Czy te trzy dziedziny można połączyć w jednym dziele? Dzięki interpretacji tak. 75-lecie powstania Suwalskiego Klubu Sportowego Wigry uczczono w Suwałkach muralem przedstawiającym historię małego chłopca, który poprzez zaangażowanie ojca oraz szkoleniowców staje się pełnowartościowym piłkarzem. Malowidło to reprezentuje sztukę. O związku sportu i wychowania pisze Grzegorz Kalejta w artykule, którego inspiracją stał się właśnie ów mural. Zapraszamy do lektury i wychowawczej refleksji. Grzegorz Kalejta – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczyciel w II Liceum Ogólnokształcącym im. gen. Zygmunta Podhorskiego w Suwałkach. Prowadzi doskonalenie zawodowe nauczycieli w zakresie wykorzystywania w nauczaniu nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz nauczania religii w szkole. Grzegorz Kalejta – Wielkoformatowa twórczość w cieniu systemu prewencyjnego Pobierz artykuł

Trudność ustąpi, gdy chęć przystąpi – to polskie przysłowie przywołuje Monika Kowalska, poświęcając swój artykuł refleksji nad motywacją młodych ludzi do nauki i pracy. Pracy rozumianej jako wykonywanie przyszłego zawodu, ale także głębiej – jako podejmowanie własnego rozwoju, świadomy wybór drogi życiowej i podążanie nią z nieustanną autorefleksją. Wnioski, które autorka podaje, formułuje na podstawie wyników przeprowadzonych wśród młodzieży ankiet. Zapraszamy do zapoznania się z tą wychowawczą refleksją. Monika Kowalska – nauczycielka języka angielskiego w Zespole Szkół nr 6 w Suwałkach, niezwykle zaangażowana w wychowanie młodego pokolenia. O tym aspekcie pracy pisze tak: „W ciągu mojej wieloletniej pracy w zawodzie nauczyciela nieustannie doświadczam jak piękny jest trud pracy z młodzieżą w szkole. Każdy człowiek to inny świat, pełen marzeń, inspiracji, ale i trosk. Uważam, że to wielki zaszczyt, ale i odpowiedzialność dla nauczyciela, zwłaszcza wychowawcy,  gdy może towarzyszyć młodemu człowiekowi w tym jakże niełatwym czasie wzrastania, zdobywania wiedzy i pracy nad własnym charakterem”. Monika Kowalska – Trudność ustąpi, gdy chęć przystąpi, czyli refleksje o młodości, motywacji i pracy Pobierz artykuł

„Innowacje to współpraca, efektywne prowadzenie procesów grupowych, pełne wykorzystanie potencjału wszystkich uczniów, dążenie do realizacji zamierzonych celów” – to tylko część odpowiedzi na pytanie postawione w tytule tekstu Doroty Hołowni Dudek „Dlaczego innowacje w III LO z Oddziałami Dwujęzycznymi w Suwałkach?”. Autorka, będąca jednocześnie nauczycielką tego liceum, stawia to pytanie, a następnie wyczerpująco na nie odpowiada. Wyczerpująco i zachęcająco do podjęcia podobnych działań. Zobaczmy, dlaczego te innowacje… Dorota Hołownia-Dudek – nauczyciel doradca metodyczny w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczyciel języka angielskiego w III Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Alfreda Lityńskiego w Suwałkach, mentor w Nauczycielskiej Akademii Internetowej w kursach „Ocenianie kształtujące dla zaawansowanych” i „O uczeniu się”. Organizuje i prowadzi doskonalenie nauczycieli w zakresie realizacji podstawy programowej i metodyki nauczania języka angielskiego, umiejętności i kompetencji kluczowych oraz oceniania kształtującego, wspierającego rozwój ucznia. Dorota Hołownia-Dudek – Dlaczego innowacje w III LO z Oddziałami Dwujęzycznymi w Suwałkach? Pobierz artykuł

W znanej piosence możemy usłyszeć, że „w czasie deszczu dzieci się nudzą”. Czy w czasie śnieżycy także? Nie dopuśćmy do tego, zwłaszcza, że nadchodzi Boże Narodzenie. Jadwiga Krzyżewska proponuje trzy gry związane z tematyką bożonarodzeniową, dzięki którym nie tylko dzieci nie będą się nudzić, ale także dorośli. A oprócz atrakcyjnych gier na Czytelników czeka miła niespodzianka. Zajrzyjmy i zobaczmy jaka. Jadwiga Krzyżewska – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to metodyka wychowania przedszkolnego, edukacja wczesnoszkolna oraz aktywizujące metody i techniki w edukacji. Jest autorką kilku publikacji dotyczących stosowania aktywizujących metod w nauczaniu i wychowaniu. Jadwiga Krzyżewska – Bożonarodzeniowe granie Pobierz artykuł

W kolejnym swoim artykule nauczycielka litewskiej szkoły Jūratė Sutkuvienė zdaje relację ze spotkania członków SETI z prof. Lechem Mankiewiczem. Głównym tematem omawianym podczas tego spotkania było nauczanie, zwłaszcza zdalne. Spotkanie także odbyło się w formule online. Zapraszamy do lektury. Jūratė Sutkuvienė – nauczycielka języka angielskiego w Krosnos Pagrindine Mokykla (szkole położonej niedaleko Łoździej), absolwentka Uniwersytetu Wileńskiego i ISM University of Management and Economy. Uczestniczy w spotkaniach nauczycieli języka angielskiego pracujących w szkołach na terenach przygranicznych Polski i Litwy, skupionych w SETI (Sejny English Teacher Initiative). Jūratė Sutkuvienė – O pływakach, borowikach, fizyce i odkryciach z SETI Pobierz artykuł

„…nie jest sztuką bawić się piaskiem latem i śniegiem zimą, ale bawić się śniegiem latem i piaskiem zimą, to już tak”. Takim stwierdzeniem Jadwiga Krzyżewska zachęca do kolejnych eksperymentów, tym razem z własnoręcznie wykonanym piaskiem kinetycznym i sztucznym śniegiem. W niniejszym artykule autorka kontynuuje tematykę podjętą na łamach „CENnych Wiadomości” 30 marca 2020 roku, a kolejne niezwykłe doświadczenia zapowiada na wrzesień br. Wakacje przed dziećmi i przed nami, a zatem zapraszamy do lektury, a po niej – do twórczej zabawy! Jadwiga Krzyżewska – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to metodyka wychowania przedszkolnego, edukacja wczesnoszkolna oraz aktywizujące metody i techniki w edukacji. Jest autorką kilku publikacji dotyczących stosowania aktywizujących metod w nauczaniu i wychowaniu. Jadwiga Krzyżewska – Eksperymentowania ciąg dalszy Pobierz artykuł

„Wartości to standardy naszych myśli, postaw i zachowań. Określają, kim jesteśmy, jak żyjemy i jak traktujemy innych” – takim stwierdzeniem Jadwiga Krzyżewska rozpoczyna swój artykuł „Wartości życiowe – lekcja wychowawcza inaczej”. Inaczej? Czyli jak? Otóż z wykorzystaniem pokera kryterialnego – atrakcyjnej metody aktywizującej, pozwalającej na kształtowanie kompetencji kluczowych, a przede wszystkim wymagającej refleksji i argumentowania. Być może tę grę wykorzystają Państwo w „lepszych czasach” w klasie, a może umili ona Państwu rodzinnie spędzane chwile podczas wielkanocnego odpoczynku? Może stanie się pretekstem do ważnych rozmów z własnymi dziećmi? Zapraszamy do gry. Jadwiga Krzyżewska – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to metodyka wychowania przedszkolnego, edukacja wczesnoszkolna oraz aktywizujące metody i techniki w edukacji. Jest autorką kilku publikacji dotyczących stosowania aktywizujących metod w nauczaniu i wychowaniu. Jadwiga Krzyżewska – Wartości życiowe – lekcja wychowawcza inaczej Pobierz artykuł

Co składa się na zdalne nauczanie? Czy są w nim inne elementy niż w edukacji tradycyjnej? Co decyduje o sukcesie nauczyciela i jego uczniów w warunkach nauczania na odległość? Podjętą przez uczestników SETI próbę znalezienia odpowiedzi na te pytania, opartą o wyniki badań PISA i opinie znawców przedmiotu, relacjonuje Jūratė Sutkuvienė. Zapraszamy do lektury i refleksji. Jūratė Sutkuvienė – nauczycielka języka angielskiego w Krosnos Pagrindine Mokykla (szkole położonej niedaleko Łoździej), absolwentka Uniwersytetu Wileńskiego i ISM University of Management and Economy. Uczestniczy w spotkaniach nauczycieli języka angielskiego pracujących w szkołach na terenach przygranicznych Polski i Litwy, skupionych w SETI (Sejny English Teacher Initiative). Jūratė Sutkuvienė – Trudna układanka zdalnego nauczania Pobierz artykuł

„Znaleźć własny styl i środek wyrazu”. Co oznacza ten postulat w odniesieniu do pracy nauczyciela? Znamy różne koncepcje pedagogiczne, z których on może wynikać, nie bez znaczenia jest także osobowość nauczyciela. W prezentowanym artykule Dorota Hołownia-Dudek dzieli się doświadczeniem i dobrymi praktykami stosowania oceniania kształtującego w nauczaniu języka angielskiego, a dokładniej jednego z elementów tej strategii – oceny koleżeńskiej, ukazując wymierne i niewymierne korzyści, jakie przynosi ona zarówno uczniom, jak i nauczycielowi. Mamy nadzieję, że lektura tego artykułu stanie się dla Państwa ważną inspiracją. Dorota Hołownia-Dudek – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczyciel języka angielskiego w III Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Alfreda Lityńskiego W Suwałkach. Organizuje i prowadzi doskonalenie nauczycieli w zakresie realizacji podstawy programowej i metodyki nauczania języka angielskiego, umiejętności i kompetencji kluczowych oraz oceniania kształtującego, wspierającego rozwój ucznia. Dorota Hołownia-Dudek – Znaleźć własny styl i środek wyrazu Pobierz artykuł

Nie każdy szkolny test ma formę pisemną. Może być przeprowadzony na lekcji wychowania fizycznego, by sprawdzić poziom sportowy ucznia i dać nauczycielowi podstawę do planowania treningu. Takie właśnie testy są tematem artykułu Edwarda Deca. Autor dzieli się w nim swoimi wieloletnimi doświadczeniami, prezentuje i szczegółowo omawia testy, opierając swoje opracowanie na badaniach specjalistycznych. Nauczycieli wychowania fizycznego zachęca „do dyskusji i do kontaktu w celu podjęcia wspólnych działań, zapewniających przeprowadzenie procesu dydaktycznego w zakresie sportu”. Przyłączamy się do tego zaproszenia. Edward Dec – nauczyciel doradca metodyczny wychowania fizycznego w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczyciel w II Liceum Ogólnokształcącym im. gen. Zygmunta Podhorskiego w Suwałkach. Trener pływania – jego podopieczną jest m.in. Joanna Mendak, wielokrotna medalistka igrzysk paraolimpijskich, mistrzostw świata i Europy. Jako doradca metodyczny wspiera nauczycieli wychowania fizycznego m.in. w planowaniu i organizacji lekcji, opracowywaniu oraz analizie testów i sprawdzianów. Edward Dec – Testy i badania oceniające poziom sportowy. Wyznaczanie kierunków działania w celu osiągnięcia wysokiego poziomu sportowego Pobierz artykuł

Czym jest sensoplastyka? To edukacja sensoryczno-plastyczna. Jeszcze niewiele o niej wiemy, ale Jadwiga Krzyżewska w swoim artykule przybliża nam to pojęcie oraz sposób pracy z dziećmi. Sposób, trzeba przyznać, niekonwencjonalny, podobnie jak wykorzystywane materiały. Zapraszamy do lektury artykułu „To tylko sensoplastyka!” Jadwiga Krzyżewska – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to metodyka wychowania przedszkolnego, edukacja wczesnoszkolna oraz aktywizujące metody i techniki w edukacji. Jest autorką kilku publikacji dotyczących stosowania aktywizujących metod w nauczaniu i wychowaniu. Jadwiga Krzyżewska – To tylko sensoplastyka! Pobierz artykuł

Dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, kodowanie i generator. Co będzie efektem takiego połączenia? Na poziomie wizualnym obrazek, nawet kolorowy. A w wymiarze edukacyjnym? Kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów, logicznego myślenia, przewidywania, wnioskowania, planowania i dostrzegania zależności, współpracy w grupie. Danuta Moroz w artykule „Kodowanie – graficzne dyktanda” wyjaśnia na czym owo kodowanie polega i zachęca, by wykorzystywać je w pracy z uczniami. My zachęcamy do lektury artykułu. Danuta Moroz – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to realizacja treści programowych edukacji wczesnoszkolnej oraz obsługa i metody pracy z tablicą interaktywną. Jest regionalnym koordynatorem Międzynarodowego Konkursu Kangur Matematyczny, redaktorem Podlaskiej Platformy Edukacyjnej w zakresie edukacji wczesnoszkolnej oraz trenerem EduMATRIX. Danuta Moroz – Kodowanie – graficzne dyktanda Pobierz artykuł

Czy mając 15 lub 16 lat można zrozumieć Szekspira? Czy można wówczas jego dramaty czytać z zaciekawieniem i odnosić do własnego życia? Twórcy podstawy programowej dla liceum i technikum uważają, że tak, rzeczywistość wymaga jednak i od uczniów, i od nauczycieli wiele wysiłku, by tak się stało. Swoim pomysłem na przybliżenie licealistom teatru z czasów Szekspira dzieli się Grzegorz Gołaszewski. Warto skorzystać z tej inspiracji. Grzegorz Gołaszewski – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczyciel języka polskiego w II Liceum Ogólnokształcącym w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie. Zajmuje się metodyką nauczania literatury i języka polskiego w szkole ponadpodstawowej, jest także autorem publikacji metodycznych z tego zakresu. Grzegorz Gołaszewski – Eksperyment i nowoczesność w sztuce? To już było… Aktor i widz w teatrze elżbietańskim Pobierz artykuł

Zazwyczaj przed świętami Bożego Narodzenia w szkołach odbywają się spotkania, podczas których śpiewane są kolędy i recytowane wiersze o tematyce świątecznej. Sale są udekorowane, wszystkim udziela się świąteczny nastrój. W tym roku tego zabraknie. Aby choć trochę ocalić ten element świętowania, zamieszczamy scenariusz akademii bożonarodzeniowej przygotowany przez Teresą Zaforymską i zapraszamy, by poprzez jego lekturę przywołać atmosferę panującą w przedświątecznej szkole. Mamy nadzieję, że w następnym roku te strofy będą mogły wybrzmieć w szkolnych murach. Teresa Zaforymska – nauczyciel doradca metodyczny języka polskiego w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Aleksandry Piłsudskiej w Suwałkach. Organizuje zajęcia poświęcone współpracy i wymianie doświadczeń nauczycieli języka polskiego, podczas których omawiane są metody pracy podnoszące efektywność nauczania i jednocześnie wpływające na poprawę wyników egzaminu ósmoklasisty. Współpracuje z Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Łomży. Teresa Zaforymska – Scenariusz akademii bożonarodzeniowej “Jest taki dzień…” Pobierz scenariusz

„W każdej klasie są uczniowie przejawiający zainteresowania matematyką i chcący poszerzać swoją wiedzę i umiejętności. To właśnie dla nich przeznaczony jest ten program” – pisze we wstępie do Programu koła matematycznego dla klasy VII jego autorka Barbara Jursza. Czy prowadzone w ramach programu zajęcia odpowiadają uczęszczającym na nie uczniom, nauczyciel dowie się od nich samych, gdyż to oni będą ewaluatorami. Zapraszamy nauczycieli matematyki do wykorzystania proponowanego programu w pracy ze swoimi siódmoklasistami. Barbara Jursza – nauczyciel doradca metodyczny matematyki w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej im. Mikołaja Bakałarza w Bakałarzewie. Wspiera nauczycieli matematyki w zakresie organizacji, planowania i wzbogacania warsztatu pracy, inspiruje do podejmowania działań innowacyjnych oraz  dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami. Barbara Jursza – Program koła matematycznego dla klasy VII Pobierz program

Grajmy tragedie i komedie szkolne z pasją, talentem i natchnieniem. I nie bójmy się wymagań stawianych szkole – właśnie z szacunku do niej. Te słowa skierował do nauczycieli dr Stanisław Bortnowski, którego wielkie pragnienie „uczłowieczenia” szkoły w zamieszczonym tekście opisuje Grzegorz Gołaszewski. Poloniści zapewne przypomną sobie zajęcia, które przed laty kilkakrotnie, właśnie z pasją, prowadził w suwalskim CEN-ie Mistrz z Krakowa, ale nie tylko ich zachęcamy do lektury artykułu. Dlaczego? Bo jest refleksją nad polską szkołą i jej podmiotami: uczniem i nauczycielem, a także zaproszeniem, by – jak pisze autor i „uczeń” Bortnowskiego – tworzyć szkołę, „w której uczeń i nauczyciel chcieliby przebywać na co dzień, w której znaleźliby możliwość spełnienia, w której i uczeń, i nauczyciel poczuliby się czasem artystami”. Grzegorz Gołaszewski – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczyciel języka polskiego w II Liceum Ogólnokształcącym w Augustowie im. Polonii i Polaków na Świecie. Zajmuje się metodyką nauczania literatury i języka polskiego w szkole ponadpodstawowej, jest także autorem publikacji metodycznych z tego zakresu. Grzegorz Gołaszewski – Jeśli nie byłoby Bortnowskiego, należałoby go wymyślić… Polska szkoła i pomysły Stanisława B. Pobierz artykuł

„Zdasz, to…” to program zajęć przygotowujących do egzaminu ósmoklasisty z matematyki, opracowany przez Alicję Sulimę, doradczynię metodyczną matematyki. Autorka określa cele programu główne i szczegółowe, edukacyjne i wychowawcze, procedury ich osiągania, metody i formy pracy, a także oczekiwane osiągnięcia uczniów i sposób ich oceny. Ponieważ do egzaminu ósmoklasisty zostało kilka tygodni, być może zdążą Państwo wykorzystać tę propozycję, przynajmniej częściowo, jeszcze w tym roku szkolnym, a z pewnością w latach następnych. Zapraszamy nauczycieli matematyki. Alicja Sulima – nauczyciel doradca metodyczny matematyki w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 4 im. Henryka Sienkiewicza w Grajewie. Umożliwia dzielenie się wiedzą i wymianę doświadczeń nauczycielom matematyki, rozwija ich współpracę oraz inspiruje do podejmowania działań innowacyjnych. W pracy z uczniami stosuje atrakcyjne dla nich, aktywizujące metody nauczania. Alicja Sulima – „Zdasz, to…”. Program zajęć przygotowujących do egzaminu ósmoklasisty z matematyki Pobierz program

„Wzrost licz­by mieszkańców, rozwój przemysłu i rol­nictwa spowodowały, że brakuje czystej wody” – to fragment kwestii jednej z osób występujących w apelu przygotowanym na Dzień Ziemi lub Światowy Dzień Wody. Problem wystarczających zasobów wody pitnej staje się coraz większy. Warto uświadamiać młodzież, jak ważne jest oszczędzanie wody i dbanie o czystość środowiska, w którym żyjemy – wszak jak powiedział cytowany w scenariuszu wódz plemienia Indian „Jesteśmy częścią tej Ziemi, a ona jest częścią nas. Co dotknie Ziemię, dotknie też synów tej Ziemi”. Zapraszamy do wykorzystania prezentowanego scenariusza i do rozmowy z uczniami na podejmowany w nim temat. Elżbieta Podbielska – nauczyciel doradca metodyczny geografii i przyrody w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach oraz nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 4 im. Marii Konopnickiej w Augustowie. Zajmuje się organizowaniem współpracy i wymiany doświadczeń nauczycieli geografii i przyrody oraz organizowaniem i wzbogacaniem warsztatu pracy nauczyciela geografii. Elżbieta Podbielska – Apel z okazji Dnia Ziemi / Światowego Dnia Wody „Drogocenny klejnot – woda” Pobierz scenariusz apelu

Program zajęć dydaktyczno-wyrównawczych z matematyki dla ósmoklasistów „Daj sobie szansę” to kolejna propozycja Alicji Sulimy dla nauczycieli matematyki w szkołach podstawowych. Jak we wstępie zaznacza autorka, „program ten skierowany jest do uczniów klas VIII mających problemy z opanowaniem treści określonych w podstawie programowej z matematyki”. Treści te zostały dokładnie wskazane, podobnie jak cele ogólne i szczegółowe, polecane środki dydaktyczne, metody i  formy pracy, sposób kontroli osiągnięć uczniów oraz ewaluacji programu. Zachęcamy do skorzystania. Alicja Sulima – nauczyciel doradca metodyczny matematyki w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 4 im. Henryka Sienkiewicza w Grajewie. Umożliwia dzielenie się wiedzą i wymianę doświadczeń nauczycielom matematyki, rozwija ich współpracę oraz inspiruje do podejmowania działań innowacyjnych. W pracy z uczniami stosuje atrakcyjne dla nich, aktywizujące metody nauczania. Alicja Sulima – „Daj sobie szansę”. Program zajęć dydaktyczno-wyrównawczych z matematyki dla ósmoklasistów Pobierz program

Co zachęci dzieci do czytania lektury? Z pewnością jej atrakcyjność, ale też przekonanie, że znajomość treści będzie podstawą ciekawej pracy i nauki połączonej z zabawą. Propozycję zajęć w klasie II, na których dzięki lekturze uczniowie nie tylko uczą się czytać, pisać i wypowiadać, ale także poznają świat i ćwiczą umiejętności matematyczne, doskonale się przy tym bawiąc, przedstawia Małgorzata Pol. Małgorzata Pol – nauczyciel doradca metodyczny edukacji wczesnoszkolnej w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 5 im. Alfreda Wierusz-Kowalskiego w Suwałkach. W swojej pracy stosuje nowoczesne metody nauczania oraz techniki improwizacji teatralnej. Prowadzi doskonalenie zawodowe dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. Małgorzata Pol – Spotkanie z poezją Pobierz scenariusz

W dobie coraz częstszego wykorzystywania na lekcjach nowoczesnych środków dydaktycznych, nie można zapomnieć o tym, co jest podstawowym narzędziem w nauczaniu danego przedmiotu. Dla geografii jest nim mapa, o czym przypomina w swoim artykule Elżbieta Podbielska. Jak się okazuje, mapa króluje na lekcjach geografii w polskiej szkole od końca XIX wieku. Warto też sobie uświadomić, jak bardzo przydatna jest w życiu codziennym. Zachęcamy do lektury nie tylko nauczycieli geografii i przyrody. Elżbieta Podbielska – nauczyciel doradca metodyczny geografii i przyrody w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 4 im. Marii Konopnickiej w Augustowie. Zajmuje się organizowaniem współpracy i wymiany doświadczeń nauczycieli geografii i przyrody oraz organizowaniem i wzbogacaniem warsztatu pracy nauczyciela geografii. Elżbieta Podbielska – Mapa narzędziem geografa Pobierz artykuł

W artykule Zdalne nauczanie gry w szachy – cz. 1 Grzegorz Wilczyński zachęca do korzystania z internetowych lekcji gry w szachy, prowadzonych przez dorosłych instruktorów, ale także przez dzieci, w tym czteroletnią Lilianę. Dzięki ciekawej wizualizacji, z nauczania tego chętnie skorzystają dzieci przedszkolne i wczesnoszkolne oraz towarzyszący im rodzice. Drugą grupę polecanych zasobów internetowych stanowią bezpłatne programy do nauki gry w szachy oraz podręczniki. Zamieszczona po tytule artykułu informacja, że jest to jego część 1, obiecuje kontynuację – zapewne dotyczącą gry dla zaawansowanych. Ale zanim uczniowie wejdą do tej elitarnej grupy, niech nauczą się podstaw gry w szachy. Zapraszamy do korzystania z przedstawionych propozycji, zwłaszcza w czasie nauki zdalnej. Grzegorz Wilczyński – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Organizuje i prowadzi doskonalenie nauczycieli kształcenia zawodowego oraz szkolenia dotyczące promocji i budowania wizerunku szkoły. Autor i realizator prowadzonego w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach programu Szachy dla edukacji – edukacja dla szachów. Instruktor szachowy. Grzegorz Wilczyński – Zdalne nauczanie gry w szachy – cz. 1 Pobierz artykuł

„Kto? To nie ja! Jeśli nie ja, to kto?” to tytuł gry, do której zaprasza Jadwiga Krzyżewska. Jest to propozycja podjęcia z dziećmi trudnego tematu w sposób niekonwencjonalny, a jednocześnie przyjazny, ponieważ jest to nauka przez zabawę. Temat jest trudny, bo dotyczy COVID-19. Celem gry jest utrwalenie znajomości podstawowych zasad zmniejszających ryzyko zakażenia koronawirusem. Jak pisze we wstępie autorka, „Temat gry […] może budzić kontrowersje, […] ale z drugiej strony gra przypomina o podstawowych zasadach zachowania bezpieczeństwa, uczy zapamiętywania, ćwiczy refleks, a przede wszystkim wywołuje dużo radości, co zmniejsza uczucie strachu i lęku przed chorobą”. Zapraszamy do gry. Jadwiga Krzyżewska – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to metodyka wychowania przedszkolnego, edukacja wczesnoszkolna oraz aktywizujące metody i techniki w edukacji. Jest autorką kilku publikacji dotyczących stosowania aktywizujących metod w nauczaniu i wychowaniu. Jadwiga Krzyżewska – Kto? To nie ja! Jeśli nie ja, to kto? Pobierz publikację

Polski maj rozpoczynają trzydniowe święta: Święto Pracy i Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy obchodzone 1 maja, Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej świętowany 2 maja oraz Święto Narodowe Trzeciego Maja. Po kolejnych pięciu dniach, 8 maja, obchodzimy Narodowy Dzień Zwycięstwa. O ile bez trudu kojarzymy daty świąt, to bezbłędne podanie wszystkich ich pełnych nazw może nie być już takie proste. Jadwiga Krzyżewska proponuje naszym uczniom, ale i nam, naukę przez zabawę – „test wyboru inaczej” poświęcony majowym świętom, oparty o wydarzenia z historii Polski. Zapraszamy do gry. Jadwiga Krzyżewska – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to metodyka wychowania przedszkolnego, edukacja wczesnoszkolna oraz aktywizujące metody i techniki w edukacji. Jest autorką kilku publikacji dotyczących stosowania aktywizujących metod w nauczaniu i wychowaniu. Jadwiga Krzyżewska – Majowe święta – każdy mały i duży zapamięta Pobierz publikację

Jedni nauczyciele realizują projekty w ramach Programu e-Twinning, inni o nich słyszeli. Jan Bielecki, ambasador Programu e-Twinning, prezentuje ten program, wskazując nieocenione możliwości i korzyści, jakie mogą mieć uczestniczący w nim nauczyciele i uczniowie. Warto podkreślić, że projekty e-Twinning są narzędziem do realizacji treści programowych, niezwykle motywującym i atrakcyjnym dla uczniów. Zachęcamy do lektury artykułu. Być może zechcą Państwo skorzystać z możliwości oferowanych przez Program e-Twinnng. Jan Bielecki – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczyciel w I Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej w Suwałkach. Organizuje i prowadzi doskonalenie nauczycieli w zakresie Programu e-Twinning, mediacji w szkole, wolontariatu oraz innowacji pedagogicznych. Ambasador Programu E-Twinning. Jan Bielecki – Sprawdzony sposób na realizację podstawy programowej Pobierz artykuł

[…] zagrożenie koronawirusem przeniosło nas, jak w filmie science fiction, w nową rzeczywistość szkolną, w której to my, nauczyciele, Cyfrowi Imigranci, jesteśmy gośćmi w środowisku naszych uczniów, Cyfrowych Tubylców – pisze Dorota Hołownia-Dudek w artykule, w którym stawia pytanie o to, jak dostosować edukację do potrzeb i wyzwań rzeczywistości, i podaje możliwe odpowiedzi. Podkreśla, że w szkole niezwykle ważne są relacje oraz to, że sytuacja, którą przeżywamy, bardziej niż zwykle uświadamia nam wagę zadania szkoły, jakim jest „wprowadzenie dziecka w świat wiedzy, przygotowanie do wykonywania obowiązków ucznia oraz wdrażanie do samorozwoju”. Zachęcamy do lektury tego ważnego artykułu. Dorota Hołownia-Dudek – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczyciel języka angielskiego w III Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Alfreda Lityńskiego W Suwałkach. Organizuje i prowadzi doskonalenie nauczycieli w zakresie realizacji podstawy programowej i metodyki nauczania języka angielskiego, umiejętności i kompetencji kluczowych oraz oceniania kształtującego, wspierającego rozwój ucznia. Dorota Hołownia-Dudek – Eduakcja – edukacja Pobierz artykuł

Czy woda tuczy? Czy ma skórkę? Czy można malować w mleku? – to tylko część pytań, na które odpowiedzi można udzielić po przeprowadzeniu odpowiednich eksperymentów. Jadwiga Krzyżewska podaje instrukcje, jak należy przeprowadzić eksperymenty wyjaśniające dzieciom proste zjawiska fizyczne i chemiczne. Ta ciekawa i atrakcyjna dla dzieci, ale i dorosłych, forma nauki jest całkowicie bezpieczna. A zatem, jak pisze autorka w opisie jednego z doświadczeń, do dzieła! Jadwiga Krzyżewska – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to metodyka wychowania przedszkolnego, edukacja wczesnoszkolna oraz aktywizujące metody i techniki w edukacji. Jest autorką kilku publikacji dotyczących stosowania aktywizujących metod w nauczaniu i wychowaniu. Jadwiga Krzyżewska – Łatwe, tanie i bezpieczne domowe eksperymentowanie Pobierz publikację

Z inicjatywy białostockich policjantek oraz przedstawicieli Kuratorium Oświaty w Białymstoku w 2002 roku rozpoczęto organizację Przeglądu Małych Form Teatralnych „Dramat i tragedię pozostaw teatrowi”. Inicjatywę tę przejął następnie Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Przez kilkanaście lat młodzież gimnazjalna prezentowała przedstawienia poruszające tematykę uzależnień i przestępczości, a realizujące cele profilaktyczno-wychowawcze. Spektakle te były pisane i przygotowywane przez uczniów i ich nauczycieli. Jeden z takich autorskich scenariuszy, powstały na potrzeby początkowych edycji przeglądu, a napisany przez nauczycielkę Małgorzatę Kuszel na podstawie opowiadania uczennicy Anny Gref, prezentujemy. Małgorzata Kuszel – nauczycielka języka polskiego w Szkole Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Aleksandry Piłsudskiej w Suwałkach. Oprócz wykonywania z pasją swojej pracy dydaktycznej, prowadzi zajęcia teatralne dla uczniów, uwrażliwiając ich na drugiego człowieka i czyhające na młodych niebezpieczeństwa. Przygotowywani przez nią uczniowie kilkakrotnie zdobyli pierwsze miejsce w wojewódzkim Przeglądzie Małych Form Teatralnych „Dramat i tragedię pozostaw teatrowi”. Małgorzata Kuszel – Sen Pobierz

Scenariuszy uroczystości upamiętniających święta narodowe, w tym rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, jest wiele. Konwencjonalne i mniej konwencjonalne obchody tych uroczystości organizowane są w każdej szkole. Poniżej znajdą Państwo literacki scenariusz akademii szkolnej z okazji Narodowego Święta Niepodległości, przygotowany przez Teresę Zaforymską. Teresa Zaforymska – nauczyciel doradca metodyczny języka polskiego w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Aleksandry Piłsudskiej w Suwałkach. Organizuje zajęcia poświęcone współpracy i wymianie doświadczeń nauczycieli języka polskiego, podczas których omawiane są metody pracy podnoszące efektywność nauczania i jednocześnie wpływające na poprawę wyników egzaminu ósmoklasisty. Współpracuje z Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Łomży. Teresa Zaforymska – Scenariusz akademii z okazji Narodowego Święta Niepodległości 11 Listopada – Ku wolności! Pobierz scenariusz

W Refleksjach nad pracą polonisty Teresa Zaforymska wskazuje jedno z najważniejszych obecnie zadań nauczyciela języka polskiego: w czasie, gdy język uczniów oraz bardziej ubożeje, trzeba nauczyć ich sprawnego posługiwania się poprawną polszczyzną. Dlaczego? Ponieważ „ta umiejętność językowa może przyczynić się do ich życiowego sukcesu”. Autorka podkreśla także, że kształtowanie umiejętności poprawnego wypowiadania się ma aspekt wychowawczy. Zachęcamy do uważnej lektury tych ważnych Refleksji… Teresa Zaforymska – nauczyciel doradca metodyczny języka polskiego w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Aleksandry Piłsudskiej w Suwałkach. Organizuje zajęcia poświęcone współpracy i wymianie doświadczeń nauczycieli języka polskiego, podczas których omawiane są metody pracy podnoszące efektywność nauczania i jednocześnie wpływające na poprawę wyników egzaminu ósmoklasisty. Współpracuje z Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Łomży. Teresa Zaforymska – Refleksje nad pracą polonisty Pobierz artykuł

Grywalizacja, gamifikacja, grydaktyka – te określenia coraz częściej pojawiają się w kontekście uatrakcyjniania działań dydaktycznych. Co oznaczają? Czy można stosować je zamiennie? Na czym polega praca tymi metodami? Na te pytania znajdą Państwo odpowiedź w artykule Grzegorza Wilczyńskiego. Autor, na przykładzie gry w szachy, przedstawia zasady i możliwości dydaktycznego wykorzystania grywalizacji. Grzegorz Wilczyński – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Organizuje i prowadzi doskonalenie nauczycieli kształcenia zawodowego oraz szkolenia dotyczące promocji i budowania wizerunku szkoły. Autor i realizator prowadzonego w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach programu Szachy dla edukacji – edukacja dla szachów. Instruktor szachowy. Grzegorz Wilczyński – Szachowa grywalizacja Pobierz artykuł

Przestrzeń jest czymś ciekawym i fascynującym – pisze Alicja Sulima – i twierdzi: zajęcia szkolne (lekcje geometrii) sprzyjają kształtowaniu myślenia przestrzennego. Wskazuje także działania nauczyciela matematyki prowadzące do rozwijania wyobraźni przestrzennej uczniów. Zapraszamy do lektury artykułu. Alicja Sulima – nauczyciel doradca metodyczny matematyki w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach i nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 4 im. Henryka Sienkiewicza w Grajewie. Umożliwia dzielenie się wiedzą i wymianę doświadczeń nauczycielom matematyki, rozwija ich współpracę oraz inspiruje do podejmowania działań innowacyjnych. W pracy z uczniami stosuje atrakcyjne dla nich, aktywizujące metody nauczania. Alicja Sulima – Rola wyobraźni przestrzennej w kształtowaniu pojęć geometrycznych Pobierz artykuł

Ze Świętami Wielkanocnymi związanych jest wiele zwyczajów, obrzędów, tradycji. Czy znamy je wszystkie? Jest to mało prawdopodobne, ponieważ wiele pochodzi z innych regionów Polski. W ich poznaniu pomoże nam propozycja Jadwigi Krzyżewskiej. Autorka ta przybliża nam także wierzenia, tradycje i przekazy dotyczące jajek – zarówno starożytne, jak i późniejsze. Na deser proponuje atrakcyjny pomysł na naukę przez zabawę – eksperymenty z jajkiem. Zapraszamy do wspólnej z uczniami nauki i zabawy. Jadwiga Krzyżewska – nauczyciel konsultant w Centrum Edukacji Nauczycieli w Suwałkach. Główne obszary jej działań to metodyka wychowania przedszkolnego, edukacja wczesnoszkolna oraz aktywizujące metody i techniki w edukacji. Jest autorką kilku publikacji dotyczących stosowania aktywizujących metod w nauczaniu i wychowaniu. Jadwiga Krzyżewska – Wielkanoc Pobierz publikację

Aby sprawnie funkcjonować w dzisiejszym świecie, oprócz wiedzy merytorycznej niezwykle istotne jest posiadanie umiejętności społecznych. To one pozwalają nam w pełni uczestniczyć w relacjach z innymi ludźmi. Od dzieciństwa w sposób naturalny ćwiczymy te umiejętności w środowisku rodzinnym, rówieśniczym i szkolnym. Dużo trudniej mają osoby ze spektrum autyzmu. Zaburzenia w funkcjonowaniu społecznym utrudniają im nawiązywanie relacji z innymi. Pomysłem na pracę z dzieckiem autystycznym dzieli się Edyta Skrodzka. To ważna propozycja dla nauczycieli pracujących z uczniami ze spektrum autyzmu. Edyta Skrodzka – nauczyciel wspomagający w Szkole Podstawowej w Szczuczynie, prowadzi także zajęcia rewalidacyjne. Ukończyła studia na kierunku rewalidacja, studia podyplomowe w zakresie autyzmu (edukacja i rewalidacja osób ze spektrum autyzmu) oraz terapię zajęciową z arteterapią. Od dawna jej uwagę zwracały trudności w funkcjonowaniu społecznym dzieci autystycznych. Podążając za swoimi zainteresowaniami, w 2019 roku ukończyła certyfikowany Kurs Trenera Umiejętności Społecznych. Zdobytą wiedzę wykorzystuje w codziennej pracy, która daje jej wiele satysfakcji i stwarza możliwość rozwoju. Edyta Skrodzka – Trening umiejętności społecznych jako forma wspomagania ucznia podczas całego procesu dydaktycznego Pobierz artykuł

Obecność w szkolnych klasach uczniów z zespołem Aspergera staje się coraz powszechniejsze. Wymagają oni od nauczycieli odrębnej uwagi, dostosowania metod nauczania, wzmacniania przekazu słownego obrazem itp. Katarzyna Kleszczewska, nauczycielka pracująca z uczniem z zespołem Aspergera, prezentuje opracowane przez siebie karty pracy wspomagające rozwój emocjonalno-społeczny dziecka oraz przyswajanie treści matematycznych. Publikowane tu opracowanie przedstawiła na konferencji „Innowacje i eksperymenty w szkole – dobre praktyki 2020”, zorganizowanej 6 marca br. w Szczuczynie. Katarzyna Kleszczewska – nauczyciel wspomagający w Szkole Podstawowej w Szczuczynie. Specjalizuje się w pedagogice specjalnej w zakresie edukacji i rewalidacji osób z autyzmem oraz Zespołem Aspergera. Do jej obowiązków należy kontrolowanie postępów ucznia z Zespołem Aspergera, systematyczne monitorowanie koncentracji uwagi, sprawdzanie, wyjaśnianie, naprowadzanie za pomocą dodatkowych pytań oraz wspieranie rozwoju emocjonalno-społecznego. W swojej pracy wykorzystuje opracowywane przez siebie pomoce dydaktyczne. Katarzyna Kleszczewska – Wspieranie rozwoju emocjonalno-społecznego ucznia Pobierz publikację

Któż z nas nie zna kaczki-dziwaczki, czy stojącej na stacji „ciężkiej, ogromnej” lokomotywy? Zabawne wiersze, czytane i recytowane w dzieciństwie, zostają w pamięci na zawsze. Nie wyobrażamy sobie, by polskie dziecko nie zetknęło się z twórczością Brzechwy i Tuwima, która stałą się ważną częścią naszej kultury. Wdzięczne rymy obu poetów przypomina w scenariuszu spektaklu Małgorzata Poznańska. Czyta się samo… Małgorzata Poznańska – nauczyciel bibliotekarz w Szkole Podstawowej nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Aleksandry Piłsudskiej w Suwałkach. W codziennej pracy z czytelnikiem dowodzi, że biblioteka może być atrakcyjnym dla ucznia miejscem działań projektowych i innowacyjnych, pobudzających do aktywności poznawczej i twórczej. Małgorzata Poznańska – Scenariusz spektaklu „Witajcie w naszej bajce” Pobierz artykuł

Artykuł napisany przez litewską nauczycielkę Jūratė Sutkuvienė zapoznaje z inicjatywą SETI, czyli Sejneńską Inicjatywą Nauczycieli Anglistów. Nauczyciele ci, pracujący w szkołach po obu stronach granicy polsko-litewskiej, poszukują ciekawych pomysłów służących rozwojowi uczniów, szkoły, a przy okazji – ich samych. Prezentowany artykuł ukazał się po litewsku w gazecie „Lazdiju reklama” nr 41 (913), 8 października 2019 r. Jūratė Sutkuvienė – nauczycielka języka angielskiego w Krosnos Pagrindine Mokykla (szkole położonej niedaleko Łoździej), absolwentka Uniwersytetu Wileńskiego i ISM University of Management and Economy. Uczestniczy w spotkaniach nauczycieli języka angielskiego pracujących w szkołach na terenach przygranicznych Polski i Litwy, skupionych w SETI (Sejny English Teacher Initiative). Jūratė Sutkuvienė – „Godzina geniuszu” i droga SETI (z Sejn do Łoździej i do Suwałk) Pobierz artykuł